Schema Theorie en Begrijpend Lezen: Alternatieve Perspectieven en Praktische Tips

Het begrijpen van geschreven tekst, vooral in een tweede taal, is een complex proces dat afhangt van verschillende cognitieve en taalkundige factoren. Onderzoek door Hossein Nassaji (2007) biedt een diepgaande analyse van de schema theorie.

Daarnaast introduceert het constructie-integratiemodel als een alternatieve benadering om het leesbegrip beter te verklaren. Deze blog bespreekt de bevindingen en biedt praktische tips voor ouders en leerkrachten om de leesvaardigheden van kinderen te verbeteren.

Onderzoeksbevindingen

Enkele belangrijke bevindingen uit het onderzoek zijn:

1. Schema Theorie: Schema theorie stelt dat begrip plaatsvindt door het gebruik van eerder opgedane kennis die is georganiseerd in mentale structuren, genaamd schema’s. Deze theorie benadrukt het constructieve karakter van lezen en de interactie tussen tekst en achtergrondkennis van de lezer.
2. Beperkingen van Schema Theorie: Ondanks de waardevolle inzichten, biedt schema theorie een te statisch beeld van kennis, wat niet goed aansluit bij de dynamische aard van menselijke cognitie. Het constructie-integratiemodel biedt een flexibeler en dynamischer raamwerk.
3. Constructie-Integratiemodel: Dit model stelt dat tekstbegrip plaatsvindt door een combinatie van het construeren van een tekstbasis (textbase) en het integreren van deze tekstbasis met de bestaande kennis van de lezer. Dit model biedt een meer gedetailleerde en dynamische uitleg van de rol van kennis in leesbegrip.

Dieper Inzicht in de Schema Theorie

Schema theorie gaat over hoe ons brein informatie opslaat en gebruikt. Stel je voor dat de hersenen van je kind vol zitten met mappen. Elke map bevat kennis en herinneringen over verschillende onderwerpen, zoals dieren, vakantie of school.

Als je kind leest, opent het brein automatisch de juiste map om nieuwe informatie beter te begrijpen. Dit helpt hen om bruggen te bouwen tussen wat ze al weten en wat ze nu leren. Bijvoorbeeld, als je kind leest over een avontuur in een bos, denkt het meteen aan bomen, dieren en eerdere wandelingen.

Deze verbindingen maken lezen leuker en makkelijker te begrijpen. Daarom is het goed om je kind veel verschillende dingen te laten lezen en ervaren. Zo vullen ze hun mappen steeds meer en kunnen ze nieuwe informatie makkelijker begrijpen.

Toepassing voor Ouders en Leerkrachten

Op basis van deze bevindingen kunnen ouders en leerkrachten verschillende strategieën toepassen om de leesvaardigheden van kinderen te verbeteren:

1. Stimuleer Achtergrondkennis: Moedig kinderen aan om hun achtergrondkennis te gebruiken en uit te breiden door middel van rijke en gevarieerde leeservaringen. Dit helpt hen om nieuwe informatie beter te integreren en te begrijpen.

2. Gerichte Instructie in Leesstrategieën: Leer kinderen expliciete leesstrategieën zoals inferenties maken, samenvatten en vragen stellen. Deze strategieën helpen kinderen om actief betrokken te zijn bij de tekst en hun begrip te verbeteren.

3. Gebruik van Samenhangende Teksten: Kies teksten die goed gestructureerd en coherent zijn om kinderen te helpen bij het ontwikkelen van een sterke tekstbasis. Vermijd teksten die te vaag of onsamenhangend zijn, omdat deze het constructieproces bemoeilijken.

4. Analyseren van Tekststructuur: Help kinderen om de structuur van een tekst te analyseren door signalen zoals alinea koppen en verbindingswoorden te identificeren. Dit helpt hen om verbanden te leggen tussen verschillende delen van de tekst.

Conclusie

Het onderzoek van Nassaji benadrukt de noodzaak van een dynamische benadering bij het begrijpen van leesprocessen. Door gebruik te maken van het constructie-integratiemodel en gerichte instructies te geven, kunnen ouders en leerkrachten een significante impact hebben op de leesvaardigheden van kinderen. Dit helpt niet alleen bij het verbeteren van hun tekstbegrip, maar ook bij het bevorderen van hun algehele academische succes.

Bronvermelding

Nassaji, H. (2007). Schema Theory and Knowledge-Based Processes in Second Language Reading Comprehension: A Need for Alternative Perspectives. Language Learning, 57(Suppl. 1), 79-113.